“Sinds vijfentwintig jaar leven we in een land, waarin om de haverklap iets verandert” – interview met Witold Szabłowski
©Albert Zawada
Małgorzata Woźniak-Diederen: In welke onderwerpen bent u als reporter het meest geïnteresseerd?
Witold Szabłowski: Mijn belangstelling gaat vooral uit naar onderwerpen betreffende de lotgevallen van gewone mensen, die in een bijzondere, voor hen abnormale situatie, terecht zijn gekomen. Zo’n situatie kan te maken hebben met hun levensomstandigheden, maar ook met de geschiedenis, die als een stoomwals over een land of een regio heen is gerold. De laatste tijd ben ik vooral geïnteresseerd in die stoomwals en de sporen die hij nalaat.
Over welke reportage bent u het meest tevreden en waarover bent u ontevreden?
Witold Szabłowski: Het meest tevreden ben ik over mijn reportages uit Turkije. Deze gaan onder anderen over eremoorden, emigratie, maar ook over de schoen die George Bush naar het hoofd geslingerd kreeg in Irak; deze schoenen worden aan de Bosporus geproduceerd.
Ik ben ook tevreden over de reportage over de dansende beren. Aan de hand van hun lot beschreef ik het meanderen van het transformatieproces in Midden- en Oost-Europa.
Ontevreden? Tja, ik ben altijd wel ergens een beetje ontevreden over. Omdat ik nog steeds veel te leren en te doen heb, wil ik schrijven.
Zijn de Benelux-landen interessant voor een reporter uit Polen? Zo ja, waarom?
Witold Szabłowski: Ik heb belangstelling voor de omgang met immigranten, zowel uit mijn deel van Europa, alsook uit de islamitische landen. Doorgaans prefereer ik echter mijn eigen deel van de wereld, het Europa waar het transformatieproces gaande is.
Waarin verschilt volgens u de kijk van een Oost-Europese reporter van die van zijn Westerse collega?
Witold Szabłowski: Wij functioneren in een heel andere context. Sinds vijfentwintig jaar leven we in een land, waarin om de haverklap iets verandert. We leven in een uiterst dynamisch regio. Het Westen is rustiger, wat best comfortabel is, maar daarom voor mij ook minder inspirerend.
Wat zijn uw literaire plannen?
Witold Szabłowski: Ik ben een boek aan het schrijven over een weinig bekend aspect van de Tweede Wereldoorlog, het conflict tussen de Polen en de Oekraïners.
Welke schrijvers waardeert u het meest?
Witold Szabłowski: Fjodor Dostojevski, Kurt Vonnegut, Joseph Heller, Bohumil Hrabal, Svjetlana Aleksiejevitsj, Mariusz Szczygieł en Hanna Krall.
Hebt u al kennis gemaakt met Nederland of België?
Witold Szabłowski: Ik ken België, met name de omgeving van Brugge, ik heb dit land zes keer bezocht. In Nederland ben ik slechts drie keer geweest.
Kent u de Nederlandstalige literatuur, fictie of non-fictie, en hoe vindt u die?
Witold Szabłowski: Het land van aankomst van Paul Scheffer vond ik erg goed en ik heb een aanbeveling geschreven voor de boekomslag. Ook het boek De brug van Geert Mak heeft grote indruk op me gemaakt. Istanbul, de stad die ik erg goed ken, is daarin beschreven vanuit een totaal ander, onverwacht perspectief.
U hebt samen met uw vrouw een zeer interessant experiment uitgevoerd. De opdracht was: een half jaar lang leven “zoals onder het communisme”. Wat vindt u van dat project en welke conclusies hebt u eruit getrokken?
Witold Szabłowski: Ik kwam tot de conclusie dat niet alles slecht was onder het communisme, dat de moderne technologie een desastreuze invloed heeft op de intermenselijke relaties en dat een crisis een zeer constructieve uitwerking kan hebben, tenminste als je er handig gebruik van weet te maken. Het boek over dat experiment (Nasz mały PRL. Znak, 2012 ) schreef ik immers na de crisis van 2008.
Vertaling: Ewa van den Bergen-Makala
Alle poorten van Lublin van Witold Szabłowski (het Vlaams-Nederlandse Huis de Buren)
WITOLD SZABŁOWSKI (Ostrowia Mazowiecka, Polen, 1980) – studeerde Journalistiek en Politieke Wetenschappen in Warschau. Na een stage bij CNN in Istanbul schreef hij een reeks reportages over Turkije voor het Poolse dagblad Gazeta Wyborcza waarvan een aantal werd opgenomen in zijn veelgeprezen bundel Zabójca z miasta moreli (Moordenaar uit de Abrikozenstad). Hierin schetst Szabłowski een gelaagd portret van een maatschappij die heen en weer geslingerd wordt tussen Oost en West, islamisme en islamofobie, het verlangen om bij Europa te horen en een afkeer van alles wat Europees is. Witold Szabłoskii kiest altijd een bijzondere invalshoek. Zo ging hij op zoek naar het verhaal achter de schoen die een Iraakse journalist naar George W. Bush gooide. In 2010 werd zijn reportage Dziś przypłyną tu dwa trupy (Vandaag spoelen twee lichamen aan), over immigranten die Europa proberen te bereiken via Istanbul, bekroond met de Prijs voor de Journalistiek van het Europees Parlement. Szabłowski schreef op uitnodiging van het Vlaams-Nederlandse Huis de Buren het citybook Alle poorten van Lublin, een literair stadsportret van de Poolse stad Lublin (BRON: Writers Unlimited).
Poolse literatuur 