Adam Zagajewski in Den Haag: over onsterfelijkheid, poëzie en Europa

Wie wil een eeuwig leven? Waarom is het zo moeilijk om jezelf een Europeaan te noemen? Is melancholie goed en kunnen melancholieke mensen lachen? Hebben wij vrij genomen van onze geschiedenis en is het nu de tijd om terug te komen van deze vakantie? En hoeveel weet Centraal Europa eigenlijk over het Westen, en andersom?

Het is maar een greep uit de vragen die gesteld zijn tijdens de gesprekken op vrijdagavond en zaterdagmiddag in Den Haag. Adam Zagajewski, Poolse dichter, essayist en schrijver, nam deel aan beide gesprekken, als gast van de Winternachten 2019.

Zagajewski, prachtig en warm geïntroduceerd door eerst Fouad Laroui (vrijdag) en dan David van Reybrouck (zaterdag) wordt  beschouwd als een van de belangrijkste naoorlogse Poolse schrijvers. Geboren in Lwów in 1945, maakte hij deel uit van de Generatie van ’68, migreerde naar Parijs, doceerde in de Verenigde Staten, en is sinds 2002 terug in Polen. De schrijver kent het nieuwe en het oude continent, de tijd van gesloten en open grenzen.

Het gesprek van vrijdagavond ging over het eeuwige leven en het verlangen hiernaar. Arshia Sattar  en Joke Hermsen praatten over de oosterse en westerse visie op het leven en voordelen van melancholie. De avond begon met voordracht uit het werk van de Poolse dichter. De terugkerende thema’s in zijn gedichten zijn geschiedenis, tijd, dood, eeuwigheid en oneindigheid. Deze ‘grote’ onderwerpen zijn subtiel verweven met de alledaagse beelden: die van zoon-moeder relatie, van een kleine kapperszaak of een reiziger die gevolgd wordt door zijn rolkoffer – een hondje.

Zaterdagmiddag gingen Adam Zagajewski, Luuk van Middelaar en David van Reybrouck met elkaar in gesprek over ‘re-inventing Europe’. Het resultaat was een boeiende discussie over de Europese identiteit, onmiskenbaar aanwezig in de kunst en cultuur van het oude continent, in de geschiedenis en in de rechtsstaat. En tegelijkertijd zo niet geliefd in de tijden van populisme, Brexit en migratiecrisis. Wat hebben wij, de burgers, nodig om weer verliefd te worden op Europa? Gevraagd naar zijn reden, zijn ‘gevoel voor Europa’, antwoordt Adam Zagajewski simpelweg: ‘It opens your imagination’.

Anna Rosłoń

Met genoegen kijken wij terug op een geslaagd bezoek van Adam Zagajewski aan Den Haag. We bedanken hem voor zijn komst, de heer Krzysztof Apt voor bemiddeling bij de organisatie, en last but not least de organisatoren van het Writers Unlimited-festival voor de productieve manier waarop we nu al vijf jaar samenwerken in het kader van dit prachtige literaire evenement.