Interview met Tomasz Berliński (winnaar tweede prijs in vertaalwedstrijd 2014)
Łukasz Koterba: Deelnemers van de vertaalwedstrijd moesten een fragment uit “De moordenaar van de abrikozenstad” van Witold Szabłowski vertalen. Met welke woorden, uitdrukkingen of fragmenten uit dat boek had jij het meest moeite?
Tomasz Berliński: In het Pools ben ik heel lange zinnen gewend, iets wat je in het Nederlands niet meer tegenkomt. Mijn ervaring met de moderne Nederlandse literatuur is dat de teksten in een krachtige stijl zijn geschreven: in korte zinnen, zonder uitgebreide beschrijvende passages. De tekst van Szabłowski, met zijn bondige stijl, pas dus heel goed bij moderne Nederlandse teksten, maar is volgens mij juist bijzonder voor de Poolse literatuur. Als vertaler vroeg ik me steeds af: wat moet ik doen om het fragment een bijzonder karakter te geven zodat het geen typisch Nederlandse tekst wordt? Hoe moet ik die Poolse bijzonderheid afbeelden in het Nederlands? Grappig genoeg had ik weinig moeite met het lexicon. Het werk van een vertaler is immers niet alleen het omzetten van teksten maar ook research doen. Ik denk dat het me goed is gelukt.
ŁK: Hoe heb jij zo goed Nederlands geleerd en waar komt jouw interesse in Nederland en Nederlandse literatuur vandaan?
TB: Dat ik Nederlands ben gaan studeren was deels een toeval, maar dan wel een gelukkig toeval. Toen ik 18 was ben ik een keer naar Nederland met vakantie gegaan en zo is mijn avontuur met het tulpenland begonnen. Een jaar later besloot ik om Nederlands aan de Adam Mickiewicz Universiteit in Poznan te gaan studeren, puur uit economische redenen. Ik dacht dat het makkelijk zou zijn om een baan met het Nederlands te vinden. Tijdens de studie kwam ik in aanraking met de Nederlandse geschiedenis, cultuur en literatuur, waar ik nog steeds veel belangstelling voor heb. Ik moet echter toegeven dat ik nog steeds aan het leren ben. Elke dag in Nederland is voor mij een avontuur, dat ik trouwens heel graag meemaak.
ŁK: Heb jij behalve dit fragment uit “Moordenaar uit de abrikozenstad” ook andere literaire teksten uit het Pools in het Nederlands of uit het Nederlands in het Pools vertaald? Wil jij vaker literaire teksten vertalen?
TB: Zabójca z miasta moreli is voor mij de eerste tekst die ik naar het Nederlands heb vertaald, behalve de niet-literaire teksten die ik voor mijn werk moet vertalen. Op dit moment ben ik niet van plan om te gaan leven van literair vertalen, simpelweg omdat ik daar geen tijd voor heb naast mijn onderneming.
ŁK: In Nederland verschijnen niet zo veel vertalingen van de Poolse literatuur. Welk Pools boek zou volgens jou zeker in het Nederlands vertaald moeten worden? En waarom?
TB: Mijn lievelingsboek is al vertaald naar het Nederlands maar is hier volgens mij alleen nog tweedehands te koop. Het gaat om Hierheen naar de gaskamer, dames en heren en andere verhalen van Tadeusz Borowski. Ik heb het boek op de middelbare school gelezen en moet eerlijk zeggen dat dat het enige boek uit de Poolse boekencanon was dat ik interessant genoeg vond om uit te lezen. Eigenlijk moet ik het niet zeggen, als iemand die net een prijs heeft gewonnen voor een literaire (sic!) vertaling, maar de lijst van de boeken die Poolse middelbare scholieren verplicht moeten lezen, is een ramp. Er is daar geen ruimte voor twintigste-eeuwse literatuur, laat staan de meest recente werken. Dat we Borowski’s verhalen mochten lezen moet je als wonder beschouwen. Ik zou dus willen dat er meer van soortgelijke literatuur naar het Nederlands werd vertaald, vooral omdat zij de Holocaust vanuit een heel ander perspectief beschrijft dan Nederlanders gewend zijn.
Tomasz Berlinski (1991) is geboren en getogen in Polen, waar hij aan de Adam Mickiewicz Universiteit in Poznan zijn bacheloropleiding Nederlandse taal en cultuur heeft afgerond. De masterstudie in dezelfde richting heeft hij aan de Universiteit Leiden in Nederland gedaan, waarna hij zijn eigen taalbedrijf heeft gestart. Op dit moment houdt Tomasz zich bezig met het vertalen en tolken vanuit het Nederlands naar het Pools en andersom. Daarnaast geeft hij privélessen Nederlands en Pools als tweede taal.
—
Poolse literatuur 